Yeni kurulacak Meclis ve hükümetin ekonomik gündemi oldukça ağır olacaktır. Memur ve emekliler için asgari ücretlerin artırılması, esnaf ve çiftçilerin prim yükünün azaltılması, ev hanımlarına emeklilik prim matrahı, 2024 bütçesi ve Orta Vadeli Program öncelikli konular olarak belirlendi.
Ev hanımlarının aylıkları takviye edilecek, emekli maaşının üçte biri devlet tarafından ödenecek. Emeklilik yaşı, özellikle kadınlar için çocuk sayısına göre esneyecek.
İşsizlik yardımlarına erişim kolaylaştırılacak, yeni etkili işgücü programları uygulamaya konulacak ve bakım ekonomisi güçlendirilecektir. Küçük esnaf ve çiftçiler için 9000 bin olan prim gün sayısı 7200’e düşürülecek.
Seçimin ardından ekonomi, çalışma hayatı ve sosyal güvenlik alanında yasal düzenlemeler ve yasal değişikliklerle hayata geçirilecek bazı önemli adımlar şöyle:
EMEKLİLER, MEMURLAR İÇİN SERVET PAYI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 7 bin 500 liranın üzerinde emekli maaşı alan 6 milyon emeklinin aylıklarına sosyal yardım hissesi eklenmesi çalışmalarını tamamlayacak.
SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maaşlarında taban maaştan başlayarak kademeli artış oranı söz konusu olacak. Yani daha az maaş alan emekliye verilecek zam oranı daha yüksek olacaktır. Emeklilik zammı 7 bin 500-10 bin, 10 bin-15 bin, 15 bin-20 bin ve 20 bin üzerinden kademeli olarak belirlenecek.
ORTA YÜKSEK ASGARİ ÜCRET
Temmuz ayında açıklanacak enflasyon bilgileri ile memur ve emeklilere enflasyonun üzerinde zam, emeklilere ise sosyal yardım hissesi verilecek. Asgari Ücret Tespit Komisyonu Temmuz ayı öncesi toplanacak ve açıklanacak olan Haziran ayında enflasyon oranına göre zam oranını netleştirecek. Taban fiyata yüzde 30 zam yapılması halinde net maaş 11 bin 50 lira, brüt 13 bin 10 lira, yüzde 40 zam yapılması halinde net maaş 11 bin 908 lira, brüt 14 bin 11 lira.
ASGARİ MAAŞ 22 BİN LİRA
Bugün 12 bin lira civarında olan memurların en düşük maaşı 22 bin liraya çıkacak. Kamu personelinde olduğu gibi en düşük maaş yeniden 15 bin liraya çıkarılarak enflasyon ve sosyal yardım payında da benzer bir artış yapılacak. Birinci dereceye ulaştığı halde 3600 ek gösterge alamayan memurlar için yasal düzenleme yapılacak. Ek gösterge yönetmeliğinden tüm birinci derece memurların yararlanması sağlanacaktır.
TİCARET, ÇİFTÇİNİN PRİM YÜKÜ AZALACAK
Yaklaşık 1 milyon küçük esnaf ve çiftçinin prim yükünü azaltacak yasa Meclis’e gelecek. Küçük esnafın emekli olması için gereken gün sayısı 7200’e düşürülerek SSK’lılarınki kadar olacak. Esnafın gelirini artıracak bu adımla birlikte emekliliği belirleyen son 1261 günün kuralı da değişecek. Hangi sigorta branşında olursa olsun 7200 günü tamamlayanlar emekli olabilecek. Ayrıca Bağ-Kur’da 5400 gün olan kısmi emeklilik, SSK’lılarda olduğu gibi 4500 güne düşecek.
6 MİLYON İSTİHDAM İÇİN TAM ZAMANLI
Önümüzdeki beş yıllık dönemde hedeflenen 6 milyon istihdam için pasif işgücü programlarına erişim güçlendirilecek ve işsizlik sigortası fonlarından yararlanma koşulları kolaylaştırılacaktır. İstihdamda öncelik 6 aydan fazla işsiz olanlara verilecektir.
Bu yılın sonuna kadar işsizleri çalıştıran özel sektör patronlarının prim matrahı üst sınırına kadar sosyal güvenlik primi işveren hissesini devlet karşılayacak. Yarı zamanlı istihdamın önü açılacak, işsizlik yardımlarına erişim kolaylaştırılacak, yeni aktif işgücü programları uygulamaya konulacak ve bakım ekonomisi güçlendirilecektir.
İŞSİZLİK YELKENİNE ERİŞİM DAHA KOLAY OLACAK
Pasif işgücü programlarına erişilebilirliği güçlendirecek ve işsizlik sigortası fonlarından yararlanma kurallarını kolaylaştıracaktır. İş sağlığı ve güvenliği iyileştirmeleri kararlılıkla uygulanmaya devam edilecektir. İşgücü piyasasında kayıt dışılığa izin verilmeyecektir. Yönlendirme ve istekli uyum ön planda tutulacak, risk bazlı kontrol kapasitesi etkinleştirilecektir. Mevsimlik tarım işçileri gibi kümeler için özel sosyal sigorta programları oluşturulacak ve sosyal güvenlik kapsamı en üst düzeye çıkarılacaktır. Gençlere esnek çalışma koşulları sunulacak.
BAKIM SİGORTASI YENİLENECEK
Hiçbir aile asgari yaşam standardının altında kalmayacak. Engelli ve bakıma muhtaç yaşlılara evde bakanlar ile evde bakım yardımı alanlar kısmi süreli olarak sosyal güvenlik kapsamına alınacak. Uzun Süreli Bakım Sigortasında yeni bir model oluşturulacak. Bireylerin önemli oranlarda katılım sağlayacağı yeni bir sigorta sistemi, vatandaşların uzun süreli ve özellikle yaşlılık dönemlerinde bakımlarını garanti altına almalarını sağlayacak bir modelle hayata geçirilecek.
AİLE VAKFI SİSTEMİ BAŞLAYACAK
Dar gelirli vatandaşlara nakdi sosyal yardım, yatılı bakım, gıda, giyecek, barınma, düzenli eğitim ve sağlık olmak üzere 53 başlıkta sosyal destek sağlanırken, aile ek sistemi de ilk kez hayata geçirilecek. Yeni dönemde her aileden en az bir kişiye iş imkanı sağlanırken, gelişmiş ülkelerde uygulanan vatandaşlık maaşı sistemine geçilecek.
KİRACI SAVUNMA YASASI UYGULANACAK
Hükümetin kiracıları korumak için uyguladığı yüzde 25’lik tavan, Temmuz ayında sona erecek. Kira artışına ilişkin yasal frenleme çalışması Adalet Bakanlığı ile uyum içinde ilgili bakanlıkların katkılarıyla yürütülecek. Mevcut sistemde kira artışını baz alan TÜFE’nin 12 aylık ortalaması yerine bir üst sınır getirilmesi seçenekler arasında yer alıyor. Gayrimenkulün yaşı, metrekaresi, katı, konumu ve kalitesi dikkate alınarak bölgesel fiyatlar belirlenecektir.
EV KADINA EMEKLİLİK DESTEĞİ
Kadınları barındırmak için emeklilik pekiştirilecek ve özellikle kadınlar için emeklilik yaşı çocuk sayısına göre esnetilecektir. İkamet eden kadınların emekliliğini desteklemek için isteğe bağlı olarak ödeyecekleri primlerin üçte birini devlet karşılayacak. 3 bin 218 liralık primin 1609 lirasını devlet en düşük fiyatla isteğe bağlı sigortası olan kadınlara ödeyecek. Yatılı kadın, isteğe bağlı sigorta yaptırarak emeklilik hakkını elde edebilecek, kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları yakınları sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanabileceklerdir.
ÖZEL SİGORTA PROGRAMLARI OLUŞTURULACAK
Tüm çalışanlara kaliteli ve garantili bir çalışma hayatı sözü verilirken, pasif iş gücü programlarına erişimleri artırılacaktır. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yararlanma koşulları kolaylaştırılacak. Mevsimlik tarım işçileri gibi kümeler için özel sosyal sigorta programları oluşturulacak ve sosyal güvenlik kapsamı en üst düzeye çıkarılacaktır. Yaşlı bakım sigortası uygulanacaktır. Çalışma hayatına devam etmek isteyen yaşlılar için esnek çalışma koşulları oluşturulacak. Mevsimlik tarım işçilerinin başta sosyal güvenlik olmak üzere çalışma koşulları iyileştirilecektir.
EKONOMİ EYLEM PLANI UYGULANACAK
Ekonomi yönetimi değişirken, ekonominin yol haritası olan 2024 bütçesi, Orta Vadeli Program hazırlıkları Ekim ayında tamamlanacak. Enflasyon ve cari açığın düşürülmesi öncelikli gündem olacaktır. Yeni dönemde yatırımlar hızlanacak, ekonominin çarkları kapsayıcı büyüme ile dönmeye devam edecek.
Büyüme ve istihdam dostu politikalar sürdürülecek, enflasyon tek haneli rakamlara düşürülecek, para, finans, gelirler ve mali bölünme politikalarında daha güçlü bir koordinasyon sağlanacaktır. Enflasyonun dar gelirli vatandaşlar üzerindeki olumsuz etkisini ortadan kaldıracak politikalara hız verilecektir.
