Tarih boyunca dünyanın farklı ülkelerinde meydana gelen birçok yıkıcı sel felaketinde milyonlarca insan hayatını kaybederken, on milyonlarca insanın da hayatı olumsuz etkilendi.
Seller insanlığın karşılaştığı en büyük doğal afetlerden biridir.
Ölü sayısının 3 bini aştığı Libya’nın doğusunda meydana gelen sel, tarihin en yıkıcı selini akıllara getirdi.
İklim değişikliği, karbon emisyonları ve çeşitli çevresel faktörler nedeniyle değişen yağış rejimi, küresel ölçekte birçok ülkenin sel felaketi yaşamasına neden oluyor.
Sellerden en fazla zarar görenler yerleşim yerleri ve tarım alanlarıdır. Bu durum, büyük hasarların yanı sıra can kayıplarına da yol açmaktadır.
Afetlerin vurduğu bölgelerde yaraların sarılması için çalışmalar yapılırken, altyapı yatırımlarının yeterli olmayışı yüz binlerce yerinden edilmiş insana yardım ulaştırılmasını zorlaştırıyor.
Sağlık, eğitim ve güvenlik binaları ile ulaşım hizmetlerini etkileyen su baskını, kamu hizmetlerinde aksamalara neden olarak ülke ekonomisine büyük zararlar verebilmektedir.
NASA bilim adamlarının yaptığı yeni bir çalışma, giderek sıklaşan, yaygınlaşan ve şiddetli hale gelen kuraklık ve sellerin iklim kriziyle bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor.
Bilim insanları, küresel sıcaklıkların rekor seviyelere çıktığı son 20 yılda hem kuraklığın hem de sellerin arttığına dikkat çekerken, iklim değişikliği nedeniyle sellerin daha fazla can alabileceği uyarısında bulunuyor.
Afet bölgelerinde yanlış şehir planlaması, baraj inşaatlarının yetersiz olması, aşırı yağış ve sel riski konusunda halkın hızlı bir şekilde bilgilendirilmemesi gibi nedenler de can kayıplarını artırıyor.
Sel Hollanda tarihine damgasını vurdu
Topraklarının yüzde 50’si deniz seviyesinden yaklaşık 1 metre yüksekte olan ve artan su seviyesinden en fazla etkilenmesi muhtemel ülkeler arasında yer alan Hollanda, tarihsel olarak sel felaketlerinin en büyük mağdurlarından biri olarak biliniyor.
1212 yılının Haziran ayında başlayan ve 6 aydan fazla süren Kuzey Denizi Tufanı’nda yaklaşık 60 bin kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
Yüzbinlerce insan evlerini terk etmek zorunda kalırken, ev, iş yeri ve altyapı ağır hasar gördü, Hollanda’nın Kuzey Denizi Tufanı’nın etkilerinden kurtulması 2 yıldan fazla sürdü.
1287 yılında Hollanda ve Kuzey Almanya’yı vuran St. Petersburg. St. Lucia Tufanında ölü sayısının 50 bin ile 80 bin arasında olduğu tahmin ediliyor.
St. Lucia Tufanı nedeniyle aralarında köy ve kasabaların da bulunduğu birçok yerleşim yeri sular altında kalırken, Amsterdam’ın bugünkü haliyle oluştuğu söyleniyor.
Tarihin en yıkıcı sel felaketini yaşayan ülkelerinden biri olan Hollanda, 5 Kasım 1530’da felakete teslim oldu. O gün, ülke tarihinde “Kötü Cumartesi” olarak anılıyor.
Avrupa tarihinin en ölümcül sel felaketi olarak kabul edilen St. Felix Tufanı yaklaşık 120 bin cana mal oldu, felaket 100 milyon euroluk hasara yol açtı. Felakette çok sayıda kasaba ve köy de yok oldu.
Kızıl Nehir Sel’i 1971’de Vietnam’ı vurdu
1971 yılında muson yağmurları nedeniyle Kamboçya ve Laos yakınlarındaki nehirlerin birleştiği yerde meydana gelen Kızılırmak Sel’i Vietnam’ı vurdu.
Vietnam Savaşı’nın gölgesinde kalması nedeniyle uluslararası alanda gerekli ilgiyi göremediği kaydedilen selde 100 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
Savaşın vurduğu Vietnam’ın sel felaketinden kurtulması birkaç yıl sürdü.
Çin, insanlık tarihinin en yıkıcı sel felaketini yaşıyor
Çin, tarihsel olarak selden en çok etkilenen ülkelerden biri olmasına rağmen afetlerde milyonlarca insanı kaybetti.
1900’lü yılların başından bu yana milyonlarca hektar tarım arazisinin sular altında kaldığı Çin’de milyonlarca konut ve iş yeri kullanılamaz hale geldi.
Kıtlığa, salgın hastalıklara ve ekonomik yüke neden olan seller, Çin’in tarihi, doğası ve ekonomisi üzerinde de uzun süreli etkiler bıraktı.
Jiangsu-Anhui Sel, 1911 yılında dünyanın üçüncü en uzun nehri olan Yangtze Nehri ile Çin’in en büyük nehri olan Huai Nehri’nin aynı anda sular altında kalmasından sonra meydana geldi.
Çin’i vuran bu selde ölü sayısı yaklaşık 100 bine ulaşırken, büyük hasara yol açan ve yaklaşık 375 bin kişiyi evsiz bırakan felaket, tarihin en ölümcül felaketlerinden biri olarak kayıtlara geçti.
1935 yılında Çin’de Yangtze Nehri’nin taşması sonucu meydana gelen sel, 145 bin kişinin ölümüne, milyonlarca kişinin evsiz kalmasına neden olmuştu.
Bu tufanın ardından büyük bir kıtlık yaşanmış ve bu durum tüberküloz, sıtma, dermatit gibi ölümcül hastalıkları da beraberinde getirmiştir.
Çin’deki Banqiao Barajı’nın çökmesi 1975’te sellere neden oldu
Çin’de, 1975 yılında Nina Tayfunu nedeniyle Banqiao Barajı’nın çökmesi sonrasında ülke tarihinin en büyük sel felaketlerinden biri yaşanmıştı.
Nina Tayfunu bölgeye 24 saatte bir yıllık yağıştan daha fazla yağış getirerek ülkeyi felakete açık hale getirirken, yıkımın etkisi de büyük oldu.
En az 86 bin kişinin hayatını kaybettiği selin yol açtığı kıtlık ve hastalıklar nedeniyle yaklaşık 145 bin kişi hayatını kaybetti.
1887 ve 1938’de Çin’deki Sarı Nehir Selinde milyonlarca kişi öldü
Doğal afetlerden kaynaklanan su baskınlarının Çin’i sıklıkla vurduğu bilinse de Sarı Nehir Tufanı, 1938 yılında Çin-Japon savaşı sırasında Çin hükümeti tarafından yapay olarak yaratılmıştı.
Japon kuvvetlerinin ilerleyişini durdurmak isteyen Çin hükümeti, Sarı Nehir üzerindeki barajları yıkarak sel baskınını tetiklerken, felaketin kurbanları Çinliler oldu.
Sarı Nehir Tufanı sırasında Çin’in birçok şehri sular altında kaldı ve yaklaşık 800 bin kişi hayatını kaybetti.
1938’deki kasıtlı sellerden farklı olarak 1887’de Huayuankou şehrinin yanındaki Sarı Nehir’in taşması sonucu meydana gelen selde 900 bin ile 2 milyon arasında insanın öldüğü belirtiliyor.
2 milyon insanın evsiz kaldığı, geniş tarım alanlarının sular altında kaldığı bu felaket, “Çin’in Acısı” olarak anılıyor.
1931’deki Büyük Çin Selleri tarihteki en ölümcül sel olarak biliniyor
Tarihin en ölümcül sel felaketi olan 1931 Çin Sellerinde ölenlerin sayısının bir ila dört milyon arasında olduğu tahmin ediliyor.
Temmuz 1931’de 2 yıl süren kuraklığın ardından yoğun kar yağışı ve yağmurlar sonucunda Çin, tarihin en büyük sel felaketine teslim oldu.
Ağustos ayında ülkenin en büyük nehirleri Yangtze, Yellow ve Huai barajlarını patlatarak İngiltere’den daha büyük bir alanı sular altında bıraktı.
Tarım alanlarını ve mahsulleri etkileyen afet nedeniyle kıtlık yaşandı ve salgın hastalıklar ölü sayısının artmasının en büyük nedenleri arasında yer aldı.
Bu taşkınların ardından Çin’de ilk kez “Afet Yönetim Sistemi” kuruldu.
Libya’da sel felaketi
Libya’nın doğusundaki “Hükümetin Sağlık Bakanı” Osman Abdulcelil, ülkenin doğusunda yaşanan sel felaketinde ölü sayısının 3 bini aştığını duyurdu.
Libya’da Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdülhamid Dibeybe, sel felaketinde hayatını kaybedenler için 3 günlük yas ilan edildiğini duyurdu.
Libya Başkanlık Konseyi, selden zarar gören bölgeler için kardeş ülkelere ve uluslararası kuruluşlara yardım çağrısında bulundu.
Ülkenin doğu bölgelerine düşen yağışların 40 yılı aşkın süredir kaydedilen en yüksek yağış olduğu belirtiliyor.
Orta Akdeniz’de etkili olan “Daniel” fırtınası, Libya’nın Bingazi, Beyda, Merc, Suse ve Derne kentlerini etkiledi.
